مدیریت تغیر رژیم
مدیریت سقوط جمهوری اسلامی توسط پادشاهیخواهان با بازگشت پرزیدنت ترامپ به کاخ سفید:
با بازگشت پرزیدنت ترامپ به کاخ سفید، مدیریت سقوط جمهوری اسلامی به دست نیروهای پادشاهیخواه، ممکن است ایران و منطقه خاورمیانه شاهد تغییرات چشمگیری شوند. ایران، با جایگاه ژئوپلیتیکی مهم خود، میتواند به واسطه تغییر رژیم در سیاست داخلی و خارجی اش، تأثیرات گستردهای بر معادلات منطقه ای و جهانی بگذارد. این تحول از جنبه های مختلف، به ویژه در روابط با کشورهای همسایه، تأمین انرژی جهانی، و تعامل با قدرتهای غربی قابل توجه است.
۱. تأثیرات مثبت برای کشورهای منطقه
کشورهای عربی حوزه خلیج فارس:
کاهش تنشها و بهبود روابط سیاسی: ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ویژه عربستان سعودی، امارات و بحرین، در سالهای اخیر با تنشها و اختلافات عمدهای روبه رو بوده اند. بازگشت نظام پادشاهی پهلوی، که پیشتر روابط دوستانه تری با این کشورها داشت، میتواند به کاهش تنشها و بازگشت به دورانی از تعاملات دیپلماتیک و اقتصادی منجر شود. این امر نه تنها احتمال درگیریها را کاهش میدهد بلکه بستر همکاریهای منطقه ای را فراهم میسازد.
تقویت تجارت و توسعه همکاریهای اقتصادی: ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، به ویژه در حوزه انرژی (نفت و گاز)، منافع مشترک فراوانی دارند. بازگشت پادشاهی و کاهش سیاستهای تهاجمی جمهوری اسلامی،
امکان افزایش همکاریهای تجاری و اقتصادی در این حوزه را فراهم میسازد و تجارت آزادتر در حوزه نفت و گاز به سود طرفین خواهد بود. سرمایه گذاریهای مشترک در حوزه هایی چون پتروشیمی و زیرساختهای تجاری، میتواند به اقتصاد این کشورها رونق بخشد.
اسرائیل:
کاهش تهدیدات امنیتی: از آنجا که جمهوری اسلامی یکی از اصلیترین حامیان گروههای ضد اسرائیلی نظیر حزبالله لبنان و حماس به شمار میرود، بازگشت پهلویها به قدرت، میتواند به کاهش تهدیدات امنیتی علیه اسرائیل منجر شود. حمایتهای مالی و تسلیحاتی جمهوری اسلامی به این گروهها قطع خواهد شد و احتمالاً شاهد کاهش درگیریهای مستقیم و نیابتی در منطقه خواهیم بود.
افزایش همکاریهای دیپلماتیک : ایران در دوران پهلوی روابط دیپلماتیک نزدیکی با اسرائیل داشت و در صورت احیای این روابط، میتوان انتظار داشت که ایران و اسرائیل دوباره همکاریهای دیپلماتیک، تجاری و علمی خود را برقرار کنند. و اجرای گسترده تر پیمان ابراهیم و امضای پیمان جدید کوروش ، این امر به ثبات بیشتر و کاهش تنش در منطقه کمک خواهد کرد.
فرصتهای جدید:
همکاریهای اقتصادی: همکاری در حوزههای انرژی، فناوری و کشاورزی میتواند به نفع هر دو کشور باشد.
همکاری در مبارزه با تروریسم: همکاری در مبارزه با گروههای تروریستی مشترک میتواند به تقویت امنیت منطقه کمک کند.
ایجاد منطقه ای امن و پایدار: همکاری ایران و اسرائیل میتواند به ایجاد یک منطقه امن و پایدار در خاورمیانه کمک کند.
ترکیه:
رقابت ژئوپلیتیکی و اقتصادی : ترکیه، با رویکردهای پانترکی و جاه طلبانه خود، در سالهای اخیر به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه بوده است. اگر ایران به عنوان یک قدرت سکولار و شاید مدرنتر بازگردد، این موضوع به رقابت بیشتری بین دو کشور منجر خواهد شد، به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری. هر دو کشور ممکن است در موضوعات صادرات انرژی، تسلط بر بازارهای منطقه، و حتی نفوذ فرهنگی و دینی، با یکدیگر رقابت داشته باشند.
۲. تأثیرات منفی برای کشورهای منطقه
کشورهای شیعه مانند عراق و سوریه:
ازدست دادن حمایتهای استراتژیک و مالی: جمهوری اسلامی همواره به عنوان حامی اصلی دولتهای شیعی در عراق و سوریه شناخته میشود و سقوط این نظام میتواند این دولتها را در سطح اقتصادی، نظامی و سیاسی تضعیف کند. تضعیف قدرت شیعیان در این کشورها، بیثباتی داخلی و درگیریهای جدیدی را در پی خواهد داشت.
کاهش نفوذ شیعه در منطقه : در صورت بازگشت پادشاهی پهلوی، نفوذ جمهوری اسلامی بر گروههای
شیعه منطقه مانند حزبالله لبنان و حوثیهای یمن قطع خواهد شد و این با مشکلات مالی و سیاسی مواجه خواهند شد. این وضعیت ممکن است برای کشورهای سنی نشین و گروههای سنی، فضایی برای گسترش نفوذ فراهم آورد و توازن قدرت در منطقه را به نفع آنها تغییر دهد.
گروههای شیعه نیابتی:
ضعف مالی و سیاسی : گروههای نیابتی جمهوری اسلامی، نظیر حزبالله لبنان و حوثیهای یمن،
از منابع مالی و تسلیحاتی ایران بهره میبرند.با تغییر نظام در ایران و قطع حمایتهای جمهوری اسلامی، این گروهها با چالشهای جدی اقتصادی و نظامی مواجه خواهند شد و این موضوع، به ویژه برای اسرائیل و عربستان سعودی که با این گروهها درگیر بودهاند، خبر خوبی محسوب میشود.
۳. تأثیرات مثبت برای قدرتهای غربی
ایالات متحده و اروپا:
بهبودروابط دیپلماتیک و اقتصادی: پهلویها به طور تاریخی روابط نزدیکی با کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده و اروپا داشته اند و در صورت بازگشت پادشاهی، ایران ممکن است دوباره به یک متحد استراتژیک غرب تبدیل شود. این امر میتواند به کاهش تحریمها علیه ایران، افزایش سرمایه گذاریها و مبادلات تجاری منجر شود و به غرب فرصت میدهد تا از بازار و منابع ایران بهرهمند شود.
کاهش تهدیدات هستهای : از دیگر مزایای مهم بازگشت پادشاهی برای غرب، کاهش تهدیدات هستهای ایران است. جمهوری اسلامی تحت فشارهای بینالمللی به دلیل برنامه هسته ای خود بوده و با بازگشت پهلویها، احتمالاً توسعه برنامه های هسته ای نظامی ایران متوقف خواهد شد. این امر نگرانیهای امنیتی بینالمللی را کاهش داده و مسیر جدیدی برای همکاری و توافقات هسته ای باز میکند.
ثبات بازار انرژی و کاهش بحرانهای جهانی : ایران با بازگشت به بازارهای بینالمللی انرژی، میتواند به یکی از
تأمین کنندگان اصلی نفت و گاز جهان تبدیل شود. این موضوع، به ویژه در شرایط بحران انرژی جهانی، برای کشورهای غربی که به دنبال منابع انرژی باثبات و امن هستند، مزیت بسیار بزرگی
خواهد بود و به تثبیت قیمتهای جهانی کمک خواهد کرد.
با بازگشت احتمالی پادشاهی پهلوی و به قدرت رسیدن مجدد پرزیدنت
ترامپ، معادلات سیاسی و اقتصادی منطقه و جهان ممکن است به شدت
تحت تأثیر قرار بگیرند. ایران به عنوان یک کشور سکولار و غربگرا میتواند به جای نفوذ مذهبی و نیابتی جمهوری اسلامی، نقشی متعادلتر و همسو با غرب در منطقه ایفا کند. هرچند بازگشت پادشاهی با مخالفتهایی از سوی گروههای مذهبی و
شیعی در منطقه مواجه خواهد شد، اما در مجموع برای کشورهای غربی، کاهش تهدیدات هسته ای و ثبات در بازار انرژی، مزایای بزرگی به شمار
میرود.
راگو کندری